Δεύτερη παρέμβαση στην περιοχή των πρώην λιπασμάτων Δραπετσώνας στις 30/8
Δεύτερη παρέμβαση με μοίρασμα κειμένων και ανάρτηση πανό πραγματοποιήθηκε από τη Συνέλευση της Πλατείας Κερατσινίου-Δραπετσώνας σε κομμάτι της περιοχής των πρώην λιπασμάτων στη Δραπετσώνα, ιδιοκτησίας του δήμου, στις 30/8 στη συναυλία του Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Η πρώτη παρέμβαση είχε γίνει στις 27/7 στη συναυλία του Haig Yazdjian.
Παρέμβαση στις 27/7 στα πρώην λιπάσματα Δραπετσώνας από τη Συνέλευση της Πλατείας Κερατσινίου-Δραπετσώνας
Παρέμβαση ενάντια στην “πράσινη ανάπτυξη”, την τσιμεντοποίηση και το πλαστικό, με μοίρασμα κειμένων και ανάρτηση πανό πραγματοποιήθηκε από τη Συνέλευση της Πλατείας Κερατσινιού-Δραπετσώνας την Πέμπτη 27/7 στο κομμάτι των πρώην λιπασμάτων στη Δραπετσώνα που έχει αποδοθεί στο δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας, ο οποίος προχώρησε στην ανάπλασή του και στη διοργάνωση καλοκαιρινού φεστιβάλ με συναυλίες και παραστάσεις. Με κεντρικό σύνθημα, το ιστορικό σύνθημα των αγωνιζόμενων κατοίκων για ΕΝΙΑΙΟ ΑΛΣΟΣ στην περιοχή.
Το κείμενο της παρέμβασης σε pdf εδώ
και η μπροσούρα της συνέλευσης (Ιούνης 2016) για την περιοχή των λιπασμάτων εδώ
Πηγή: Ρεσάλτο
Ακολουθεί το κείμενο των παρεμβάσεων
O εχθρός του καλού είναι το λιγότερο κακό
σχετικά με την ανάπλαση τμήματος της περιοχής των πρώην Λιπασμάτων στη Δραπετσώνα από τη δημοτική αρχή
Απομεινάρι μιας άλλης εποχής, του «ένδοξου» βιομηχανικού παρελθόντος του Πειραιά, η ευρύτερη περιοχή των πρώην λιπασμάτων στη Δραπετσώνα, μια έκταση συνολικά 640 στρεμμάτων, αποτελεί από το τέλος της δεκαετίας του ΄90 ένα από τα τελευταία αναξιοποίητα «φιλέτα» της Αττικής για το οποίο ερίζουν επενδυτές, εφοπλιστές, επιχειρηματίες, κυβερνώντες, περιφερειακοί και τοπικοί αρχοντίσκοι, μελετητές.
Το εργοστάσιο λιπασμάτων λειτούργησε από το 1910 μέχρι το 1999 και επεκτεινόταν παράλληλα με την πόλη που μεγάλωνε. Από μία έκταση λίγων τετραγωνικών αρχικά, έφτασε να καταλαμβάνει έκταση 254 στρεμμάτων, το 1/4 της έκτασης του πρώην δήμου Δραπετσώνας. Εκτός από χημικά λιπάσματα παρήγαγε φυτοφάρμακα και γυαλί. Χαρακτηριστικό είναι ότι σε κρυφές μετρήσεις του ΥΠΕΧΩΔΕ τη δεκαετία του ΄80, ευθυνόταν για το 80% των αέριων ρύπων του λεκανοπεδίου Αττικής και μάλιστα, ειδικών ρύπων, όπως του φθορίου που ενοχοποιείται για τον καρκίνο των οστών. Από τη μία πλευρά του εργοστασίου λιπασμάτων, εγκαταστάθηκε το τσιμεντάδικο της ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ με καθετοποιημένη παραγωγή τσιμέντου, σήμερα ιδιοκτησίας της LAFARGE με συσκευαστική δραστηριότητα τσιμέντου. Από την άλλη, το εργοστάσιο παραγωγής ρεύματος της ΔΕΗ, που για δεκαετίες χρησιμοποιούσε μαζούτ για τη λειτουργία του και σήμερα φυσικό αέριο. Ενώ δίπλα στα λιπάσματα, στο λιμανάκι των Σφαγείων, εγκαταστάθηκαν δεξαμενές καυσίμων και ορυκτελαίων της MOBIL OIL Hellas, κατόπιν ιδιοκτησίας της ΒΡ Hel-las και τα τελευταία χρόνια της OILONE του Μελισσανίδη (μια μονάδα παραγωγής, παραλαβής, αποθήκευσης και διακίνησης πετρελαίου, ανάμιξης και συσκευασίας λιπαντικών και επεξεργασίας υγρών πετρελαιοειδών αποβλήτων “SLOPS”, με σημαντικούς αέριους ρύπους που ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες κάνουν τη μυρωδιά ανυπόφορη με άγνωστες επιπτώσεις για όσους τους εισπνέουν). Στη συνέχεια, το (πρώην) εργοστάσιο παραγωγής γύψου (γυψάδικο) και τα (παλιά) «Ταμπάκικα», οι βρωμερές βιοτεχνίες επεξεργασίας δερμάτων. Αυτή ήταν η εικόνα της βιομηχανικής «ευδαιμονίας» μεταπολεμικά, με όλες αυτές τις εγκαταστάσεις σε απόσταση 1 χιλιόμετρο, σε ευθεία γραμμή από το κέντρο του Πειραιά και βέβαια, μέσα στη Δραπετσώνα και στο Κερατσίνι (περιοχή Χαραυγής).
Στα τέλη της δεκαετίας του ΄80 η λειτουργία του εργοστασίου λιπασμάτων, ιδιοκτησίας Μποδοσάκη, είχε καταστεί προβληματική, αδυνατώντας να ανταποκριθεί στο πλαίσιο του διεθνούς ανταγωνισμού. Η ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ που ήταν ήδη μέτοχος της εταιρείας ανέλαβε την εκκαθάριση και έγινε συνιδιοκτήτης μαζί με τους δήμους Δραπετσώνας και Κερατσινίου. Το 1993 η ιδιοκτησία του εργοστασίου περιήλθε ολοκληρωτικά στην ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ, αφήνοντας έξω τους δύο δήμους, παρ’ ότι η έκταση ήταν παραχωρημένη από το κράτος στον Μποδοσάκη και δεν ανήκε στην ιδιοκτησία του. Το 1999 το εργοστάσιο έκλεισε οριστικά, αφήνοντας στον δρόμο τους τελευταίους 400 εργαζόμενούς του.
Το 2006 η ΠΡΟΤΥΠΟΣ ΚΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΕ, η θυγατρική διαχείρισης της ακίνητης περιουσίας της ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ, εκπόνησε σχέδιο (masterplan) για την αξιοποίηση της έκτασης, μέσω της δημιουργίας ναυτιλιακού city: συγκέντρωση εφοπλιστικών εταιρειών, συνεδριακά κέντρα, πεντάστερα ξενοδοχεία, μαρίνες ελλιμενισμού μεγαγιώτ κ.α. Σχέδιο το οποίο δεν πήρε σάρκα και οστά λόγω των κινητοποιήσεων των κατοίκων του Κερατσινίου και της Δραπετσώνας τη διετία 2006-2007 μέσα από ένα συντονιστικό αγώνα που πρότασσε ΕΝΙΑΙΟ ΑΛΣΟΣ ΥΨΗΛΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ και ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ. Το πολυπρόσωπο ιδιοκτησιακό καθεστώς σε συνδυασμό με τη μόλυνση που έχει υποστεί το έδαφος της περιοχής από βαριά μέταλλα και ραδιενεργά κατάλοιπα (υπάρχουν κρυφές μετρήσεις στο υπέδαφος από τα τέλη της δεκαετίας ΄90 τις οποίες η ΕΘΝΙΚΗ ποτέ δεν δημοσιοποίησε), οι φωνές για την αναγκαία διαδικασία απορρύπανσης της περιοχής και οι ανασχέσεις που επέφερε η καπιταλιστική κρίση είχαν ως αποτέλεσμα τα αρχικά σχέδια των επίδοξων «αναπλαστών» να περιπέσουν σε αδράνεια. Το ίδιο διάστημα πάντως, μεταφέρθηκαν 12 τόνοι ραδιενεργού φωσφογύψου από την έκταση του πρώην εργοστασίου λιπασμάτων και εναποτέθηκαν απέναντι από το νεκροταφείο Σχιστού ανάμεσα σε ειδικές μεμβράνες για την αποφυγή απορροής, από το κατά τα άλλα «ελεγμένο και καθαρό έδαφος» σύμφωνα με τις δηλώσεις της σημερινής δημοτικής αρχής.
Το 2011, κατά τη θητεία του Ανωμερίτη στο Υπουργείο Ναυτιλίας, κατατέθηκε νέο masterplan για την ανάπλαση της περιοχής, με τον γενικό τίτλο “ΧΩΡΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΨΥΧΗΣ”. Ένα master plan που δεν περιοριζόταν στη συγκεκριμένη περιοχή αλλά υποδείκνυε αναπλάσεις ευρείας κλίμακας σε όλο το παραλιακό μέτωπο από τον Φαληρικό όρμο μέχρι το Πέραμα.
Το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς, αναφερόμενη σε αυτό πλαίσιο, κατατέθηκε από τον προηγούμενο δήμαρχο Κερατσινίου-Δραπετσώνας Λουκά Τζανή σε συνδυασμό με συγκεκριμένο μελετητικό γραφείο, πρόταση για δημιουργία και πίστας Φόρμουλα 1. Καθοδόν η πρόταση κατέρρευσε μόνο από τη φαιδρότητά της, χωρίς αντιδράσεις από τους κατοίκους. Κυβερνώντες, επενδυτές, ο πρόεδρος της Φόρμουλα 1, κανείς δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία.
Τον Δεκέμβρη του 2012, ο Δημήτρης Μελισσανίδης, σε έναν επενδυτικό «οίστρο» εν μέσω οικονομικής κρίσης (συμμετοχή στην αγορά του πλειοψηφικού πακέτου του Ο.Π.Α.Π., αγορά των μετοχών της ποδοσφαιρικής ΑΕΚ κτλ) αγοράζει, με όχημα την θυγατρική εταιρεία ΟΙL ONE AEBEE του Ομίλου Aegean, τις εγκαταστάσεις που διατηρούσε η ΒP HELLAS στην περιοχή της Δραπετσώνας. Η μονάδα από το 1984 λειτουργούσε για την παραγωγή, αποθήκευση και διακίνηση μόνο λιπαντικών (όχι πετρελαιοειδών) και η στιγμή της συγκεκριμένης αγοράς δεν ήταν καθόλου τυχαία. Στις 27.11.2012, ένα μήνα πριν την αγορά των εγκαταστάσεων από την πλευρά Μελισσανίδη, «εντελώς συμπτωματικά» η Περιφέρεια Αττικής με περιφερειάρχη τον Γιάννη Σγουρό, με την υπ’ αριθμ. 374/2012 απόφασή της, ενέκρινε τους περιβαλλοντικούς όρους για τη λειτουργία μονάδας παραγωγής, παραλαβής, αποθήκευσης και διακίνησης πετρελαίου, ανάμιξης και συσκευασίας λιπαντικών και επεξεργασίας υγρών πετρελαιοειδών αποβλήτων, παρ’ ότι η έκταση της πρώην βιομηχανικής περιοχής της Δραπετσώνας είχε χαρακτηριστεί ως χώρος «ανάπλασης» και αποχαρακτηριστεί ως χώρος «βιομηχανικής δραστηριότητας» από τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας τόσο το 1997 όσο και το 2007. Στη συνέχεια στις 5.8.2013 υπήρξε τροποποίηση των περιβαλλοντικών όρων, με απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, η οποία παρείχε στην εταιρεία ΟΙL ONE, δυνατότητα αποθήκευσης 20.000 κυβικών μέτρων υγρών καυσίμων και 3.500 κυβικών μέτρων ορυκτελαίων και μονάδας επεξεργασίας υγρών πετρελαιοειδών αποβλήτων. Στην ουσία, άνοιξε ο δρόμος για το πραγματικό επιχειρηματικό σχέδιο του Μελισσανίδη στην περιοχή: τη διαχείριση-επεξεργασία υγρών πετρελαιοειδών αποβλήτων “SLOPS”, μέσω των οποίων γίνεται συστηματικά και οργανωμένα λαθρεμπόριο πετρελαίου. Το παζλ ολοκληρώθηκε με τη φωτογραφική τροποποίηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου του Δήμου Κερατσινίου-Δραπετσώνας στο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας, που μετέτρεπε τη χρήση της περιοχής από «Ανάπλασης» σε «Μητροπολιτικής Παρέμβασης» και την παραλία σε «Λιμενοβιομηχανική ζώνη» όπου επιτρέπονται χρήσεις βιομηχανίας, βιοτεχνίας, τριτογενούς τομέα, με απόφαση του τότε Υπουργού Περιβάλλοντος Γ. Μανιάτη, στις 14 Μαρτίου 2014.
Τον Αύγουστο του 2016, η κυβέρνηση που θα έσκιζε τα μνημόνια, προχώρησε στην ιδιωτικοποίηση του λιμανιού του Πειραιά, με κύριο μέτοχο την πολυεθνική εταιρεία κινέζικων συμφερόντων COSCO. Μια εξαγορά που επιφέρει αλλαγές μεγάλης κλίμακας σε όλο το παράλιο μέτωπο από το λιμάνι μέχρι το Πέραμα (νέος σταθμός εμπορευματοκιβωτίων ΣΕΜΠΟ, αναθέρμανση της ναυπηγοεπισκευής κ.α.). Ως αντάλλαγμα για την απαιτούμενη συναίνεση και σιωπή αποδόθηκε στον δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας έκταση 86 στρεμμάτων που ανήκε στον ΟΛΠ (αντίστοιχη έκταση του ΟΛΠ αποδόθηκε και στον δήμο Περάματος στα καραβάκια για Σαλαμίνα). Οι θριαμβολογίες και οι πανηγυρισμοί όλου του καθεστωτικού φάσματος των ΜΜΕ από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ του δεξιού Αλαφούζου μέχρι την εναλλακτική αριστερή ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ για «διαχρονικό αίτημα των κατοίκων» «μετά από πολυετείς και μαζικούς αγώνες των πολιτών αλλά και προσπάθειες της Δημοτικής Αρχής», αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Καμία απόσπαση έκτασης από την COSCO δεν κατορθώθηκε από την κυβέρνηση, την περιφέρεια, τη δημοτική αρχή ή τις συνασπισμένες δυνάμεις τους, όπως ισχυρίζεται ο σημερινός δήμαρχος Κερατσινίου-Δραπετσώνας Χρήστος Βρεττάκος. Παραχώρηση-αντάλλαγμα για τη σιωπή γύρω από την πώληση του λιμανιού ήταν και τίποτε άλλο. Γι’ αυτό και συνασπισμένοι οι δήμαρχοι Πειραιά, Κερατσινίου-Δραπετσώνας, Περάματος, τη στιγμή ιδιωτικοποίησης του λιμανιού αναφέρονταν στα ανταποδοτικά οφέλη και όχι στην «ταμπακιέρα».
Παράλληλα, με κοινή βούληση δημοτικής αρχής, περιφέρειας αττικής και κυβέρνησης έγινε εκ νέου τροποποίηση για τις επιτρεπόμενες χρήσεις στην ευρύτερη έκταση που χαρακτηρίστηκε ξανά περιοχή «ανάπλασης» και αποχαρακτηρίστηκε ως «βιομηχανικών χρήσεων» (οποιαδήποτε επόμενη κυβέρνηση ωστόσο μπορεί να επαναφέρει με νέα τροποποίηση τις βιομηχανικές χρήσεις ενώ η OIL ONE ακόμα κι αν δεν υπάρξει ξανά τροποποίηση μπορεί να λειτουργεί την μονάδα της για 12 χρόνια). Η κοινή υπουργική απόφαση παραχώρησης, βέβαια, της έκτασης των 86 στρεμμάτων (από τα 640) δεν έχει ακόμα υπογράφει. Ωστόσο, από τον Νοέμβρη 2016 η δημοτική αρχή ξεκίνησε εργασίες ανάπλασης στο χώρο και η πρώτη φάση παραδόθηκε μέσα στον Ιούνιο, με την ταυτόχρονη ανακοίνωση πολιτιστικού φεστιβάλ για τους καλοκαιρινούς μήνες με συναυλίες και θεατρικές παραστάσεις. Λίγες μέρες μετά ανακοινώθηκε παρουσίαση του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού (κόστους 100.000 ευρώ) που είχε προκηρύξει ένα χρόνο νωρίτερα η περιφέρεια αττικής μαζί με τη δημοτική αρχή για το σύνολο της έκτασης των 640 στρεμμάτων, με 6 διαγωνιζόμενα αρχιτεκτονικά γραφεία που παρουσίασαν τις μελέτες τους στο πρώην δημαρχείο Δραπετσώνας. Όλες κινούνται σε παρεμφερές μοτίβο, με μουσεία σε πρώην βιομηχανικά κτίρια, καλλιτεχνικές δραστηριότητες σε δεξαμενές, μεγάλα πάρκινγκ, θεατράκια και συναυλιακούς χώρους, ταβέρνες και αναψυκτήρια, αθλητικές εγκαταστάσεις, περιπατητικές και ποδηλατικές διαδρομές και -εντελώς τυχαία- σχεδόν καθόλου πράσινο και πρόσβαση στη θάλασσα (μόνο θέαση). Και κάτι επίσης αξιοσημείωτο, όλες οι μελέτες προέβλεπαν -και πάλι τυχαία- θεατράκι, αναψυκτήριο, γηπεδάκια μπάσκετ, τένις και 5Χ5 εκεί που τα έφτιαξε η δημοτική αρχή!!
Εν τέλει, η περιβόητη ανάπλαση των 86 στρεμμάτων αφορά σε δύο τεράστιες αλάνες πάρκινγκ, πολύ χαλίκι που χρησιμοποιήθηκε για επιχωμάτωση ανισόπεδων σημείων, τσιμεντένιο διάδρομο που οδηγεί σε θεατράκι 1000 θέσεων φτιαγμένο επίσης από τσιμέντο και πλαστικό, γηπεδάκια μπάσκετ, τένις και 5Χ5 και μία καντίνα με πλαστικές καρέκλες και τραπεζάκια. Περιμετρικά στον χώρο και στον διάδρομο που οδηγεί στο θεατράκι, έχουν φυτευτεί 200-300 δενδρύλλια.
Δεν μπορούμε παρά να διαπιστώσουμε ότι οι κινήσεις της δημοτικής αρχής σχετίζονται με την αυτοπροβολή της από τη μία και τη χειραγώγηση των κατοίκων από την άλλη. Με δηλώσεις, ανακοινώσεις, φεστιβάλ πολιτισμού, αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς και γενικά πολύ στόμφο και θόρυβο γύρω από τις επεμβάσεις της σε ένα μικρό τμήμα της περιοχής των πρώην λιπασμάτων, επιχειρεί να αποκρύψει το ουσιώδες: η παραχώρηση της έκτασης των 86 στρεμμάτων ήταν αντάλλαγμα σιωπής για την ιδιωτικοποίηση του λιμανιού, καμία μελέτη για την κατάσταση του εδάφους δεν υπάρχει, δεν έχει επιτευχθεί απολύτως τίποτα σε σχέση με τις υπόλοιπες ιδιοκτησίες ούτε προβλέπεται κάποια απαλλοτρίωση, ο χώρος σύμφωνα με δηλώσεις του δημάρχου θα περιφραχθεί και θα φυλάσσεται σε 24ωρη βάση (δεν θα υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση), πρόσβαση στη θάλασσα δεν υπάρχει ούτε θα υπάρξει, η ανάπλαση αφορά σε τσιμέντο, πλαστικό και θεαματικές επιλογές λαοφιλούς προφίλ (θεατράκι και συναυλίες ελεύθερης εισόδου για φέτος ενώ του χρόνου βλέπουμε) και δεν έχουν καμία σχέση με τον δεκαετή αγώνα συλλογικοτήτων και αντιστεκόμενων κατοίκων για ΕΝΙΑΙΟ ΑΛΣΟΣ υψηλού πρασίνου με πρόσβαση στη θάλασσα. Ταυτόχρονα, σε κάθε ριζοσπαστική κριτική η δημοτική αρχή επικαλείται νομικά προβλήματα και θεσμικά όρια (δηλαδή κρατικές και επιχειρηματικές επιλογές) που καθορίζουν τις κινήσεις και τις δυνατότητές της. Αναδεικνύοντας με τον τρόπο αυτό την έννοια του “εφικτού” στην άσκηση πολιτικής (realpolitik), μια προσέγγιση που προβάλλεται πολύ κι από την αριστερή κυβέρνηση: η προσπάθεια για το καλύτερο μέσα στα όρια του εφικτού. Μόνο που όπως έχει κατατεθεί από παλιά από το ανταγωνιστικό κίνημα: ο εχθρός του καλού είναι το λιγότερο κακό.
Κι όλα αυτά δεν τα λέμε από κάποια αντιπολιτευτική διάθεση. Δεν είμαστε κόμμα ούτε δημοτική παράταξη. Δεν συμμετέχουμε με οποιονδήποτε τρόπο σε εκλογές και δεν επιδιώκουμε καμία θέση εξουσίας. Για την ακρίβεια είμαστε κατά κάθε εξουσίας. Δημιουργηθήκαμε πριν 6 χρόνια, τον Ιούνη του 2011, με το λεγόμενο «κίνημα των πλατειών». Λειτουργούμε και αποφασίζουμε αυτοοργανωμένα, δηλαδή συλλογικά, συνθετικά, οριζόντια, ισότιμα, αντιιεραρχικά. Συγκροτούμε κοινότητες αντίστασης και αλληλεγγύης. Πράττουμε, δημιουργούμε, κριτικάρουμε, αγωνιζόμαστε. Και συνεχίζουμε να εμπνεόμαστε από το σύνθημα του γαλλικού Μάη του ΄68: είμαστε ρεαλιστές διεκδικούμε το αδύνατο, για να μη ζήσουμε το αδιανόητο.
ΕΝΙΑΙΟ ΑΛΣΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ στην περιοχή των πρώην Λιπασμάτων
ενάντια σε κάθε βιομηχανική ή άλλου είδους κεφαλαιοκρατική χρήση, τσιμεντοποίηση, εμπορευματοποίηση, “πράσινη ανάπτυξη”
Ιούλιος 2017
Συνέλευση της πλατείας Κερατσινίου – Δραπετσώνας
https://suneleushkeratsiniou.blogspot.gr
suneleush.keratsiniou@gmail.com
