Αναδημοσίευση από geniusloci2017.wordpress.com
Τον Αύγουστο του 2016 η Faiza από τη Συρία γέννησε το πέμπτο της παιδί. Ονόμασε το παιδί Ahmet. Την συνάντησα τρεις μέρες αφότου επέστρεψε από το νοσοκομείο στο στρατόπεδο στη Softex, κοντά στη Θεσσαλονίκη. Παραπονιόταν για πόνο στη κοιλιά της λέγοντας πως σε σημεία είναι πρησμένη και μπλε σε κάποια σημεία. Δεν υπήρχε γιατρός για να δει αυτή και το παιδί της από τη στιγμή που έφυγαν από το νοσοκομείο. Στο στρατόπεδο, που ζουν περίπου 2000 άτομα, παρέχεται μόνο βασική ιατρική φροντίδα και η γυναικολογία δεν συμπεριλαμβάνεται.
Η Feiza παραπονιόταν πως καισαρικές τομές πραγματοποιούνταν στο νοσοκομείο ακόμα και χωρίς να τις ζητάνε ή να τις χρειάζονται. «Refugee» είπε σαν να εξηγεί, σήκωσε τους ώμους και κοίταξε το έδαφος. Είναι η μόνη αγγλική λέξη που γνωρίζει.
«Για εμένα είναι η πρώτη φορά που γεννώ παιδί με καισαρική τομή» μας μετέφρασε η Maryam, η 13χρονη κόρη της με σπαστά αγγλικά. Η Feiza και τα παιδιά της – ο πατέρας τους περιμένει στη Γερμανία από τον Ιανουάριο – ζουν σε μια μικρή σκηνή κοντά στη κατεστραμμένη περίφραξη του στρατοπέδου. Το στρατόπεδο θεωρείται επικίνδυνο μέρος ειδικά για γυναίκες και παιδιά. Περιπτώσεις βιασμών και άλλης σεξουαλικής βίας έχουν αναφερθεί, και καυγάδες ξεσπάνε συνεχώς. Η Feiza ζει εδώ με τέσσερα κορίτσια και ένα μωρό αγόρι.
«Φοβόμαστε να βγούμε έξω. Την νύχτα δεν βγαίνουμε από τη σκηνή και αν πρέπει να βγούμε στη διάρκεια της ημέρας δεν περπατάμε ποτέ μόνες μας» είπε. Μέσα στη σκηνή υπάρχει ένα μεγαλύτερο κρεββάτι που κοιμάται αυτή και το μωρό. Τα υπόλοιπα παιδιά κοιμούνται στο ξύλινο πάτωμα πάνω σε λεπτά στρώματα. Φοβούνται μην μπουν στη σκηνή φίδια και άλλα ζώα και είναι τρομοκρατημένες από τη βία γύρω τους.
Η ιστορία της Feiza είναι μόνο μια από τις εικόνες των δυσκολιών που συναντούν οι γυναίκες πρόσφυγες στο ταξίδι τους. Υπάρχουν πολλές άλλες. Σύμφωνα με τον οργανισμό UN Population Fund πάνω από το 55% των ατόμων που έφτασαν στην Ευρώπη τον Ιανουάριο του 2016 ήταν γυναίκες και παιδιά, σε σύγκριση με μόνο 27% τον Ιούνιο του 2015. Πολλοί έρχονται με παιδιά ή μωρά που θηλάζουν. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα υπολογίζουν πως σχεδόν μια στις δέκα γυναίκες που σώζουν από τις βάρκες των δουλέμπορων είναι έγκυοι.
Οι κίνδυνοι του τοκετού
Οι υπηρεσίες υγείας δεν αναφέρονται συχνά όταν μιλάμε για πρόσφυγες, αν και είναι μια από τις πιο ουσιώδεις ανάγκες που η χώρα υποδοχής θα πρέπει να ικανοποιήσει. Σύμφωνα με την πιλοτική έρευνα που πραγματοποίησαν οι οργανώσεις Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (Πλειάδες), Human Rights in Childbirth και Are You Syrious? και μια ομάδα εθελοντών, η κατάσταση των γυναικών που γεννούν στην Ελλάδα είναι απελπιστική. Η κατάσταση στις άλλες χώρες της Βαλκανικής Οδού, όπως και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες που υπάρχει μεγάλος αριθμός προσφύγων, οι συνθήκες είναι πιθανώς παρόμοιες αλλά δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε στρατόπεδα προσφύγων και σε καταλήψεις το Σεπτέμβριο του 2016. Από τις 29 γυναίκες που ρωτήθηκαν. 20 έχουν γεννήσει πρόσφατα και μια απέβαλε. Ένα από τα νεογνά πέθανε λίγο μετά τον τοκετό.
Από τις 20 γυναίκες που γέννησαν, μόνο μια είπε πως το ασθενοφόρο ήρθε αρκετά γρήγορα ώστε να φτάσει στο νοσοκομείο έγκαιρα για το τοκετό. Το εξήντα τις εκατό των γυναικών που ρωτήθηκαν υποβλήθηκαν σε καισαρική τομή χωρίς να ενημερωθούν ή να δώσουν την έγκυρη συγκατάθεση τους. «Μετά από 12 ώρες που προσπαθούσα να γεννήσω με φυσιολογικό τοκετό, μου είπαν πως θα μου κάνουν καισαρική τομή. Ήμουν ακόμη ξύπνια όταν άρχισαν να καθαρίζουν την περιοχή της κοιλιάς μου με οινόπνευμα», είπε. «Φοβόμουν και ζήτησα από τον αναισθησιολόγο, νάρκωση λέγοντας στα αραβικά «khadirini» (νάρκωσε με). Ο αναισθησιολόγος άρχισε να γελά και να λέει «no khadirini». Πανικοβλήθηκα και άρχισα να φωνάζω από το πόνο και το φόβο, τόσο που έσπασα τις λωρίδες που κρατούσαν τα χέρια μου. Ευτυχώς εκείνη τη στιγμή μπήκαν οι γιατροί και άρχισαν να μου μιλάνε και με καθησύχασαν». Η έλλειψη διερμηνέων επίσης οδήγησε σε πολλές γυναίκες να λάβουν πλήρη αναισθησία αν και δεν λήφθηκε ιατρικό ιστορικό. Όσο για τις γυναίκες που γέννησαν με φυσιολογικό τοκετό, πολλές ανέφεραν πως δεν έλαβαν κανενός είδους παυσίπονο.
Η Karyn Tschare-Fehr μια εθελόντρια γιατρός από την Αυστρία, περιέγραψε τις συνθήκες νωρίτερα μέσα στη χρονιά στην Are You Syrious? και στη συνέντευξη της είπε πως πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη πραγματοποίηση καισαρικής τομής σε γυναίκες που ζουν σε ανθυγιεινές συνθήκες. Εξέτασε γυναίκες που της είπαν πως οι γιατροί στα νοσοκομεία χρησιμοποιούν αυτή τη μέθοδο σε όλες σχεδόν τις γυναίκες, ανεξάρτητα από την επιλογή τους. «Η ΕΕ είναι υπεύθυνη», μας είπε. «Όχι μόνο για τους πρόσφυγες αλλά και για τους Έλληνες που βρίσκονται σε αυτή την απελπιστική κατάσταση, δεν μπορούν να παρέχουν στους εαυτούς τους βασική ιατρική φροντίδα και δύσκολα μπορούν να δώσουν κάτι παραπάνω».
Όταν σπίτι είναι ένα στρατόπεδο προσφύγων
Οι γυναίκες μίλησαν ακόμη για την ανεπαρκή φιλοξενία μετά το τοκετό, την έλλειψη ασφάλειας, καθαριότητας και υγιεινής, ανεπαρκή ιατρική υποστήριξη, έλλειψη γυναικών γιατρών, χωρίς νομική βοήθεια και την ανησυχητική έλλειψη πληροφόρησης ή την αδυναμία πρόσβασης στη πληροφορία, συμπεριλαμβανόμενης της άρνησης πρόσβασης – ή τη γενικότερη έλλειψη – σε μεταφραστές.
Η ποιότητα των παρεχόμενων ιατρικών υπηρεσιών σε αρκετά στρατόπεδα είναι ανησυχητική. Κάποια στρατόπεδα προσφέρουν βασικές ιατρικές ομάδες που προσφέρουν βασικές υπηρεσίες μεταξύ 8πμ και 5μμ. Πέρα από το ωράριο γραφείου οι άνθρωποι πρέπει να βασιστούν στο ελληνικό σύστημα υγείας, το οποίο μπορεί να είναι πολύ αργό στην ανταπόκριση του στις ανάγκες των προσφύγων. Κάποιες από τις αναφορές δείχνουν πως μπορεί να πάρει και ως 12 ώρες για ένα ασθενοφόρο για να φτάσει αφού γίνει η κλήση.
Οι ιστορίες είναι πάρα πολλές. Μια 19χρονη από το Αφγανιστάν που ζει στο γήπεδο χόκεϊ στο Ελληνικό, όταν γέννησε είπε «Έχω ένα άσχημο πόνο στο κεφάλι μου που θέλω να χτυπήσω το κεφάλι μου στο τοίχο. Οι γιατροί μου είπαν είναι φυσιολογικό και θα περάσει». Μια ακόμη είπε πως παραμέλησε την φαρμακευτική της αγωγή μετά το τοκετό για να μπορέσει να ανταπεξέρθει καλύτερα στην πραγματικότητα της ζωής στο στρατόπεδο. «Είχα μια σκόνη που έπρεπε να παίρνω για να με βοηθά να πηγαίνω στη τουαλέτα», είπε η 32χρονη από το Αφγανιστάν. «Σταμάτησα να το παίρνω γιατί φοβόμουν να πηγαίνω στην τουαλέτα την νύχτα όταν ανύπαντροι άνδρες είναι ξύπνιοι και τριγυρίζουν».
Η έρευνα βρήκε πως αν και πολλές από τις γυναίκες που ρωτήθηκαν είχαν αναγνωριστεί ως έγκυοι από τις αρχές κατά την άφιξη τους, δεν έλαβαν την κατάλληλη φροντίδα που προβλέπει η διεθνής, ευρωπαϊκή και Ελληνική νομοθεσία. Όπως δείχνει η έκθεση:
«Το κύριο πρόβλημα είναι η χαμηλή ποιότητα του φαγητού. Όπως υπέδειξαν πολλές ακόμη και αν έμεναν σε διαφορετικά στρατόπεδα σε ολόκληρη την Ελλάδα, δεν μπορούσαν να φάνε το φαγητό γιατί ήταν αμαγείρευτο, μπαγιάτικο ή βρώμικο. Όταν έβρισκαν τα χρήματα, θα αγόραζαν πάντα φαγητό από έξω. Επίσης δεν υπήρχε ιδιαίτερη πρόβλεψη για τις επιπλέον ποσότητες δεδομένης της κατάστασης τους. Φρέσκα φρούτα, λαχανικά, κρέας και ψάρια σπάνια δίνονταν. Έτσι όλες τους αναφέρουν υποσιτισμό κατά την εγκυμοσύνη που οδήγησε σε αναιμία και υπόταση. Λιγότερες από τις μισές έλαβαν συμπληρώματα (βιταμινών και σιδήρου) και αυτές που έλαβαν, έπρεπε να τα πληρώσουν οι ίδιες».
Ζώντας σε δύσκολες συνθήκες, οι μητέρες συχνά ξεχνούν να φροντίσουν τους εαυτούς τους. Οι ερευνητές βρήκαν πως οι γυναίκες που υποβλήθηκαν σε καισαρική τομή, συχνά δεν επιστρέφουν στο νοσοκομείο για την αφαίρεση των ραμμάτων τους λόγω της δυσκολίας στη μετακίνηση τους ως εκεί. Αυτό είχε αποτέλεσμα δυο από τις γυναίκες να αναφέρουν πως έχουν ανοιχτές πληγές για περισσότερο από ένα μήνα από την επέμβαση, και να τις περιποιούνται με το να αλλάζουν τους επιδέσμους καθημερινά.
Επιπλέον από τα παιδιά που γεννήθηκαν έπασχαν από κίτρινο πυρετό, μηνιγγίτιδα, έλλειψη βιταμίνης D, νεογνική σήψη και φυματίωση, ασθένειες που είναι ανύπαρκτες μεταξύ των παιδιών των Ελλήνων. Οι μητέρες λόγω έλλειψης διερμηνέων δεν ενημερώνονται για τις διαγνώσεις αυτές. Σύμφωνα με την έκθεση, «Ένα αξιοσημείωτο εύρημα είναι η ελλιπής παρακολούθηση της υγείας των παιδιών και η μη ολοκλήρωση των προγραμμάτων εμβολιασμού. Πολλές μητέρες δεν γνωρίζουν το βάρος των μωρών τους τη στιγμή των συνεντεύξεων και 3 μωρά δεν έχουν εξεταστεί από γιατρό από τη στιγμή που πήραν εξιτήριο από το νοσοκομείο. Κάποιες μητέρες ανέφεραν πως αν και υπάρχουν υγειονομικές ΜΚΟ στα στρατόπεδα που ζουν, δε είναι ποτέ διαθέσιμες».
Μέχρι στιγμής τέτοια ευρήματα και προειδοποιήσεις έχουν αγνοηθεί από τις αρχές στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες. Τα μέσα ενημέρωσης επίσης αποφεύγουν να μιλούν για το θέμα και για ακόμη μια φορά, γυναίκες και παιδιά παραμένουν η πλέον ευπαθής ομάδα της οποίας τα δικαιώματα έχουν ξεχαστεί.
