*Πρόκειται για τοποθέτηση του Αμπέλ Παζ σε εκδήλωση για τα 60 χρόνια από την έναρξη της ισπανικής επανάστασης -ως αυτόπτη και συνεργού- που διοργανώθηκε επ’ αφορμή της παρουσίας του από την “αναρχική ομάδα Ν. Λιοσίων” στο άλσος της περιοχής στις 29 Ιούνη 1996
συνελεύσεις από ισπανική παράδοση, αλλά και σε «κρατικό κενό»
Στην Ισπανία πριν από το 1936, στις εργατικές γειτονιές κυρίως, υπήρχαν ήδη κάποιες επιτροπές – λέγονταν οικονομικές επιτροπές, αλλά δεν είχαν αμιγώς τέτοιον χαρακτήρα- που καλούσαν σε γενικές συνελεύσεις για να δοθούν λύσεις σε προβλήματα π.χ. αν ένας δρόμος είναι χαλασμένος, αλλά ακόμα και σε προβλήματα όπως να φτιαχτεί ένα σχολείο, να στηθεί ένας χώρος για να καταληφθεί και να φτιαχτεί το σχολείο εκεί. Αυτές βέβαια οι επιτροπές γειτονιάς και οι συνελεύσεις των κατοίκων, που συγκροτούνταν για να επιλύσουν τα καθημερινά προβλήματα της ζωής των ανθρώπων στην Ισπανία, είχαν ένα ιστορικό προηγούμενο, το οποίο προφανώς δεν υπάρχει στην Ελλάδα, ώστε να μπορέσει να δώσει ζωή σε τέτοιου είδους κοινωνικούς σχηματισμούς. Όπως επίσης, υπάρχει και το άλλο δεδομένο, ότι στην Ισπανία πριν το ’36, δεν υπήρχε οποιουδήποτε είδους παρέμβασης του κράτους για να επιλύει κοινωνικά ζητήματα, που σήμερα με καλό ή με κακό τρόπο -με κακό τρόπο κυρίως βέβαια- έχει έναν παρεμβατικό χαρακτήρα και ανακατεύεται σε κάθε είδους τοπική κοινωνική δραστηριότητα σαν διαμεσολαβητικός μηχανισμός.
«ελευθεριακά αθήναια» της καθημερινής ζωής
Με ιστορικό προηγούμενο ή χωρίς τέτοιο, ένα ζήτημα το οποίο οπωσδήποτε πρέπει να αντιμετωπίζεται στις γειτονιές, και αυτό ισχύει για όλες τις γειτονιές των μεγαλουπόλεων, είναι το θέμα της κουλτούρας και αυτό ιδιαίτερα σε σχέση με τους νέους. Και βέβαια, όταν μιλάμε για κουλτούρα, δεν μιλάμε για ένα ακαδημαϊκό ζήτημα, αλλά για μια κοινωνική κουλτούρα, για μια κοινωνική παιδεία. Στην Ισπανία υπήρχαν πολιτιστικά κοινωνικά κέντρα, τα οποία τότε αποκαλούσαν Ελευθεριακά Αθήναια (αυτός ο όρος μπορεί να μην έχει σημασία σήμερα, να μην αντιλαμβάνεται ο κόσμος τί σήμαινε, το θέμα όμως είναι ότι η δράση που ανάπτυξαν είναι μία δράση η οποία είναι απαραίτητο να αναπτυχθεί μέσα από τέτοιου είδους ανοιχτές κοινωνικά ομάδες αναρχικών στις γειτονιές). Αυτό που βασικά ήθελαν να αναπτύξουν στην κοινωνία ήταν η ιδέα της αλληλεγγύης, σαν βασική αξία της ανθρώπινης ζωής. Η κατάκτηση της κοινωνικής παιδείας γινόταν μέσα από συζήτηση, μέσα από επικοινωνία, μέσα από κοινή μελέτη βιβλίων, αλλά υπήρχαν και άλλου είδους δραστηριότητες, όπως διοργάνωση εκδρομών από γειτονόπουλα έξω από την Βαρκελώνη κυρίως -γιατί στη Βαρκελώνη κυρίως αναφέρομαι όταν μιλάω- ή επίσης σε πλατείες γειτονιών οργανώνονταν γιορτές με μουσική και χορό, όπου θα μπορούσε ο κόσμος να έρθει σε άμεση επαφή και επικοινωνία και να συζητάει για τα προβλήματα του. Με ή χωρίς ιστορικά προηγούμενα, είναι μία αναγκαιότητα η οποία πρέπει να λύνεται με αυτοοργάνωση μέσα από τέτοιου είδους ανοιχτές κοινωνικές ομάδες στις γειτονιές.
και οικονομικές επιτροπές
Να επανέλθω λίγο στις οικονομικές επιτροπές που προανέφερα. Βασικό καθήκον αυτών των επιτροπών σε κάθε γειτονιά, ήταν να συγκαλούν γενικές συνελεύσεις σε διάφορα σημεία της γειτονιάς, ιδίως όταν υπήρχαν οικονομικά ζητήματα όπως αύξηση της τιμής των ενοικίων, ή προβλήματα με την πληρωμή των λογαριασμών των υπηρεσιών, οπότε οργανώνονταν στις γειτονιές μετά από γενικές συνελεύσεις ανά περιοχή -μέχρι που αγκάλιαζε ολόκληρη τη γειτονιά αυτή η ιστορία- απεργίες άρνησης πληρωμής ενοικίων ή πληρωμής λογαριασμών και σε πολλές περιπτώσεις αυτές οι επιτροπές γειτονιάς είχαν καταφέρει να προκαλέσουν απεργιακό κύμα άρνησης πληρωμής ενοικίου σε ολόκληρη τη Βαρκελώνη. Αυτές οι ιστορίες δεν γίνονταν από 4-5 άτομα, αλλά ήταν ένα συλλογικό κίνημα αλληλεγγύης στους κατοίκους, ακριβώς γιατί πραγματοποιούνταν γενικές συνελεύσεις μέχρι να αποφασιστεί από ένα αρκετά μεγάλο τμήμα συμμετεχόντων, αυτού του είδους η αυτοοργανωμένη δράση απέναντι σε άμεσα οικονομικά ζητήματα. Προηγουμένως μίλησα για τα Ελευθεριακά Αθήναια, τα οποία προωθούσαν μια άμεση οργάνωση σε ζητήματα κοινωνικής κουλτούρας και καθημερινής ζωής και τώρα μιλάω για άμεσες οικονομικές διεκδικήσεις, όπως οργανώνονταν στις γειτονιές από τις επιτροπές γειτονιάς.
σταδιακή οργάνωση
Σήμερα, λόγω της έλλειψης οργάνωσης που χαρακτηρίζει τους αναρχικούς, προφανώς είμαστε ανυπεράσπιστοι απέναντι στις επιθέσεις που δεχόμαστε από διάφορες κατευθύνσεις. Όμως η λύση σ’ αυτή την κατάσταση δεν μπορεί να δοθεί από ατομικές ενέργειες, αλλά η μοναδική απάντηση που μπορεί να υπάρξει είναι μέσα από την αυτοοργάνωση, μια αυτοοργάνωση η οποία σταδιακά θα μπορεί να αντιμετωπίσει προβλήματα της καθημερινής ζωής επεκτείνοντας σταδιακά τη δράση της σε περισσότερους τομείς, κατακτώντας συνέχεια όλο και πιο πολλούς χώρους αυτοδιαχείρισης, στην κατεύθυνση του να καταστά μάταιη -και χωρίς καμιά οποιαδήποτε δυνατότητα παρέμβασης- την εξουσία και τους μηχανισμούς της, δηλαδή πρέπει να υπάρχει μια πορεία αυτοοργάνωσης της επίλυσης των προβλημάτων μ’ έναν τρόπο σταδιακό που θα κατακτά όλο και περισσότερους χώρους ελευθερίας, χώρους αυτοδιαχειριζόμενους. Και βέβαια το σημαντικό είναι μέσα σ’ αυτό το σχήμα σταδιακής δημιουργίας αυτοδιαχειριζόμενων πεδίων για απάντηση στα καθημερινά προβλήματα, να μην δημιουργούνται αντιπροσωπείες, να μην δημιουργούνται υπεύθυνοι οι οποίοι θα αναλαμβάνουν τα προβλήματα. Αν θα υπάρχουν κάποιες επιτροπές που θα έχουν τμηματικά ζητήματα, αυτές πρέπει να είναι ακριβώς τμηματικές, γιατί το μοναδικό όργανο με αποφασιστικό ρόλο πρέπει να είναι η γενική συνέλευση των κατοίκων, η γενική συνέλευση κάθε περιοχής που θα πρέπει να συγκαλείται τακτικά.
απειλή κομματικής χειραγώγησης
Οργανώσεις τέτοιου τύπου, η αυτοοργάνωση δηλαδή της γειτονιάς που είναι πολύ σημαντική αρχή για να δίνονται λύσεις στα προβλήματα, είναι οργανώσεις οι οποίες απειλούν σοβαρά τα πολιτικά κόμματα μιας και ακυρώνουν τον ρόλο τους. Οπότε ένα σημαντικό ζήτημα το οποίο πρέπει να ληφθεί υπόψη στο βαθμό που θα αρχίσουν να οργανώνονται κάποιες ομάδες γειτονιάς, κάποιες ομάδες παρέμβασης στις γειτονιές, είναι να μην επιτρέψουν να χειραγωγηθούν από πολιτικά κόμματα, τα οποία είναι βέβαιο ότι μόλις δουν να αναπτύσσεται κάποια δράση σε τοπικό επίπεδο με τέτοιο χαρακτήρα, θα διεισδύσουν σ’ αυτού του είδους τα εγχειρήματα για να τα πάρουν κάτω από τον έλεγχο τους. Γιατί αισθάνονται ότι απειλούνται από τέτοιου είδους προσπάθειες.
οι ενώσεις γειτονιάς
Στην περίοδο του Φράνκο, μετά την νίκη του Φράνκο, κάθε είδους δράση είχε περάσει στην παρανομία , εννοώ κάθε είδους επαναστατική δράση δηλωμένη ως τέτοια. Αυτό που είχαν κάνει στη Βαρκελώνη ήταν να δημιουργήσουν -κάτι το οποίο ήταν ωστόσο νόμιμο- έναν τύπο οργάνωσης που λέγονταν Ενώσεις Γειτονιάς.
Αυτές κατάφεραν να δίνουν λύσεις σε πάρα πολλά προβλήματα, γιατί λόγω των ειδικών συνθηκών που είχαν επικρατήσει μετά την νίκη του Φράνκο – όταν δηλαδή είχε σπάσει ο κοινωνικός ιστός που είχαν συγκροτήσει πριν οι αναρχοσυνδικαλιστές – είχαν μείνει απέναντι στα προβλήματα λίγο πολύ μόνοι τους. Οπότε μέσα από τις Ενώσεις Γειτονιάς αρχικά έδιναν λύσεις σε ατομικά προβλήματα σε επίπεδο του να ασκήσουν πίεση όταν κάποιος ιδιοκτήτης ανέβαζε το νοίκι σε κάποια οικογένεια ή σε περίπτωση που από τις βροχές πλημμύριζε κάποιο υπόγειο να μπορέσουν να βοηθήσουν όλοι μαζί να φτιαχτεί. Σταδιακά, δίνοντας λύση σε τέτοιου είδους προβλήματα, τα οποία φαίνονται μικρά, μπόρεσαν παράλληλα να αρχίσουν να δίνουν λύση και σε άλλου είδους προβλήματα στα οποία δεν θα αναφερθώ ιδιαίτερα μια και θα πάρει πολύ χρόνο. Απλώς μπορώ να πω ότι μετά από κάποιο χρονικό διάστημα μπόρεσαν να σχηματιστούν 25 με 30 τέτοιες Ενώσεις Γειτονιάς, οι οποίες ξεκινώντας από τέτοιου είδους μικρά πράγματα μπόρεσαν να προχωρήσουν σε μια επανασυγκρότηση του κοινωνικού ιστού μέσα στη Βαρκελώνη και να αποκτήσουν μια πολιτική δύναμη τεράστιας σημασίας, γιατί ξεκινώντας από ζητήματα τέτοιου είδους, κατάφεραν να οργανώσουν πορείες -οι οποίες ήταν απαγορευμένες εκείνη την εποχή- που έφταναν στη συμμετοχή 20.000 ατόμων, πορείες ανοιχτά ενάντια στο καθεστώς.
για τις ζώνες αντισυγκεντρωτισμού
Στη συνέχεια, όταν πέθανε ο Φράνκο και έγινε νόμιμη η πολιτική και συνδικαλιστική δράση, τα πολιτικά κόμματα αμέσως μπήκαν σ’ αυτές τις Ενώσεις Γειτονιάς, με σκοπό να τις πάρουν υπό τον έλεγχο τους γιατί συγκροτούσαν έναν κοινωνικό ιστό που τους ήταν ενοχλητικός. Έτσι λοιπόν, προσπάθησαν να διεισδύσουν σε αυτές και να τις μετατρέψουν σε παραρτήματα πολιτικών κομμάτων για να αβαντάρουν τον ένα ή τον άλλο υποψήφιο, για να συγκεντρώνουν ψηφοφόρους. Οπότε στο βαθμό που θα αναπτυχθεί μία τέτοιου είδους δράση στις γειτονιές, πρέπει να υπάρχει πολύ μεγάλη προσοχή για παρόμοιες παρεισφρήσεις. Αυτού του είδους οι Ενώσεις Γειτονιάς είναι πάρα πολύ σημαντικές από πολλές πλευρές. Όπως παρατήρησα καθώς ερχόμουν από το αεροδρόμιο, αυτή η γειτονιά είναι απομακρυσμένη από το κέντρο της Αθήνας. Είμαι βέβαιος ότι γύρω από την Αθήνα υπάρχουν παρόμοιες εργατικές γειτονιές, γειτονιές τέτοιου είδους, που στο βαθμό που θα μπορούσαν να οργανωθούν γύρω από Ενώσεις Γειτονιάς, γύρω από αυτοοργανωμένες ενώσεις για τα προβλήματα της γειτονιάς, θα μπορούσαν να γίνουν κάτι σαν μια ζώνη, να σφίξει τον συγκεντρωτισμό, να σφίξει αυτό που υπάρχει στο κέντρο της Αθήνας, να προσπαθήσει να πιέσει σε μια διάλυση του συγκεντρωτισμού της εξουσίας και στη διαχείριση των προβλημάτων της πόλης, δηλαδή να ακυρωθούν οι λύσεις των προβλημάτων γι’ αυτές τις γειτονιές από το κέντρο της Αθήνας και να έχουν κατοχυρώσουν μια κατεύθυνση τοπικής επίλυσης.
σαν πυροκροτητής
Αυτό που εγώ θα ήθελα, είναι να λειτουργήσω κάτι σαν πυροκροτητής για μια συζήτηση ανάμεσα στον κόσμο που είναι συγκεντρωμένος εδώ πέρα, γιατί ανέφερα κάποια ενδεικτικά παραδείγματα τα οποία μπορεί και να μην έχουν καμιά σχέση με την σημερινή πραγματικότητα της Ελλάδας με την προϊστορία της, ήταν όμως ενδεικτικά μιας κατάστασης που βιώθηκε αλλού. Όταν λεω ότι θέλω να γίνω πυροκροτητής είναι γιατί στη συνέχεια, αυτό που θα ήθελα να γίνει, είναι κάτι σαν μια συνέλευση των ανθρώπων που είναι εδώ μαζεμένοι για να μιλήσουν για το πώς μπορούν να αυτοοργανώσουν λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σ’ αυτή τη γειτονιά. Τώρα βέβαια, αν κάποιοι πιστεύουν ότι δεν έχουν προβλήματα μπορούν και να φύγουν. Αυτό που θέλω πάντως, είναι να γίνει εδώ και τώρα μία συνέλευση. Εσείς μιλάτε τώρα.
Αν δεν θέλετε να μιλήσετε από το μικρόφωνο, μιλήστε μεταξύ σας για τα προβλήματα σας. Πιστεύω ότι δεν ήρθατε εδώ για να ακούσετε εμένα να μιλάω, αλλά γιατί αισθάνεστε οι ίδιοι ότι έχετε να αντιμετωπίσετε προβλήματα, τα οποία είναι δικά σας και πρέπει εσείς να μιλήσετε. Και επιπλέον, επειδή οι γυναίκες σήμερα αντιμετωπίζουν περισσότερα προβλήματα, θα έπρεπε να μιλήσει πρώτα μία συντρόφισσα.
να γίνει συζήτηση
Στη συνέχεια ένας σύντροφος από την ομάδα των Ν. Λιοσίων – και μετά από μακρά σιωπή αναμονής- έκανε μία τοποθέτηση από την μεριά των διοργανωτών για τα γενικά προβλήματα και τις επιλογές κατεύθυνσης της τοπικής δράσης.
Ο Abel θέλησε να κάνει μία παρέμβαση:
Γενικά συμφωνώ με αυτά που είπε ο σύντροφος, απλά έχω τον φόβο -και είναι αλήθεια ότι είχα εξ’ αρχής τον φόβο -να μην πάρει αυτή η προσπάθεια τον χαρακτήρα μιας ομιλίας ενός αναρχικού, πράγμα που δεν θέλω να γίνει, γιατί όταν γίνονται τέτοιου είδους καταθέσεις ο κόσμος «μαζεύεται» και δεν απαντάει. Βέβαια, χάρηκα γιατί είδα ότι όλοι παρακολουθούσατε αυτά που είπε ο σύντροφος, οπότε τουλάχιστον δεν έπεσε παγωμάρα δηλαδή ελπίζω ότι στη συνέχεια θα μπορέσει να μιλήσει ο καθένας και για προβλήματα δικά του. Για να μην περιοριστούμε σε μία γενική ανάλυση που όσο σημαντική κι αν είναι, όταν γίνεται από κάποιον και δεν υπάρχει συμμετοχή, μετά αρχίζει να χάνει τη σημασία της. Δηλαδή, θέλω να γίνει συζήτηση, να πει ο καθένας: εμένα με ενοχλεί αυτό, με ενοχλεί το άλλο, και να συζητήσουμε πώς, γιατί και τα λοιπά.
…
Με παραξενεύει που δεν μιλάει κάποιος. Αν υπάρχει ντροπή, αυτό δεν πρέπει να συμβαίνει γιατί έτσι δεν προχωράει η κατάσταση. Δεν έχουμε κάποιο κλειστό, κάποιο προκαθορισμένο θέμα επομένως αν κάποιος δεν έχει μία τοποθέτηση να κάνει ας μιλήσει για τη ζωή του. Δηλαδή του αρέσει αυτή η ζωή; Θέλει να ζει έτσι;
Είναι ευχαριστημένος; Αν θέλει να ζήσει αλλιώς πώς το φαντάζεται; Πώς μπορεί να προχωρήσει;
επίλογος
Όταν καλέστηκα να μιλήσω σ’ αυτήν την εκδήλωση, δεν θεωρούσα ότι θα μιλούσα σε αναρχικούς ή σε μία ομάδα αναρχικών, αλλά θα υπήρχε κόσμος της γειτονιάς και θα έλεγε κάποιες εμπειρίες δικές του και θα γινόταν μία συζήτηση για τα προβλήματα της γειτονιάς. Δεν πιστεύω ότι έχουν κάτι παραπάνω, ας πούμε, οι τροτσκιστές από τους αναρχικούς, αλλά αν αυτοί μιλούν πιο κοντά, αν αυτοί επικοινωνούν παραπάνω με τον κόσμο, με γεια τους με χαρά τους. Γιατί δεν με ενδιαφέρει να μιλάν οι αναρχικοί στον κόσμο, αλλά να μιλάει ο κόσμος μεταξύ του, να συζητάει τα προβλήματα του. Γιατί αν δεν σπάσει το τείχος της σιωπής και η παθητικότητα που χαρακτηρίζει αυτή την κοινωνία δεν θα αλλάξει τίποτα. Και αν για να σπάσει η παθητικότητα και να αρχίσει να μιλάει ο κόσμος, πρέπει να το κάνουν μέσα από τους τροτσκιστές, ας το κάνουν μέσα από τους τροτσκιστές… και μέσα από την εκκλησία ας το κάνουν, δεν έχει σημασία. Ας το κάνουν από όπου να’ ναι, αλλά ας αρχίσει ο κόσμος να μιλάει για τα προβλήματα του. Αλλιώς οι άνθρωποι ζουν μέσα στην αγωνία και το άγχος, και βέβαια αυτό είναι ο θάνατος -όχι ο φυσικός, γιατί μπορεί να ζεις με αγωνία μέχρι τα γεράματα, αλλά αυτό δεν είναι ζωή. Με ενδιαφέρει πρωταρχικά ο τρόπος να μιλήσει ο κόσμος κι όχι ο τρόπος να μιλήσουν οι αναρχικοί στον κόσμο.
Συνεχίστηκε μία συζήτηση μεταξύ των παρευρισκομένων, με τον Abel να αποχωρεί διακριτικά κάποια στιγμή κουρασμένος, ευχαριστώντας, αλλά και με δηλωμένη την προτίμηση του για μία άλλου είδους, εντέλει, συζήτηση.
για την αποτύπωση:
πτέρυγα Κ
